تغذیه در دوران بارداری (دکتر لادن پورجبار )

بدون شک یکی از بزرگترین آرزوهای تمامی زنان ، داشتن نوزادی سالم و تندرست است. به این جهت تمامی مادران سعی بر آن دارند تا عوامل موثر بر بهبود روند بارداری و نتیجه آن را مورد بررسی قرار دهند و تا جای ممکن از عوامل زیان آور دوری جویند. تغییرات زیادی در اثر بارداری در بدن مادر به وجود می آید و عوامل زیادی در تعیین روند صحیح بارداری و نتیجه بارداری موثر هستند. یکی از مهمترین و اصلی ترین نکات ، تغذیه مادر باردار می باشد. زیرا رشد و نمو کامل جنین رابطه تنگاتنگی با تغذیه مادر داشته ، تامبن نیازهای او با دریافت مواد مغذی مادر عجین شده ، تنها راه برآوردن نیازهای انرژی و ساختاری او به واسطه جفت است. تغییرات وزن در دوران بارداری بسیار متغییر بودد و در محدوده ای از کاهش وزن تا افزایش 23 کیلوگرمی و یا حتی بیشتر قرار گرفته است. در دو سوی این محدوده ، شیوع عوارض بالینی افزایش می یابد اما در بین این حد ، طبیعی محسوب می شود. هیچ تغییر وزنی در طول بارداری را نمی توان به عنوان الگوی طبیعی تعیین کرد و دیگران را نسبت به آن سسنجید زیرا الگوهای تغییر وزن بسیار متنوع هستند. به طور معمول زنان باردار در طول حاملگی حدود 10 تا 12 کیلوگرم اضافه وزن دارند. افزایش وزن بدن در طول حاملگی به طور یکنواخت نیست. در 3 ماهه اول افزایش وزن آهسته و حدود یک تا دو کلیوگرم در هفته می باشد. البته هرگونه تغییر وزن ناگهانی باید گزارش داده شود. سوالی که برای بسیاری از خانمها مطرح می باشد این است که افزایش وزن دوران بارداری به چه صورت کاهش می یابد؟ قسمت اعظم کاهش وزن مادر در زمان زایمان ( حدود 5/5 کیلوگرم ) و در دو هفته اول بعد از زایمان ( حدود 4 کیلوگرم ) است. 5/2 کیلوگرم باقی مانده از هفته دوم تا ماه 6 بعد از زایمان کاهش می یابد. البته زنانی که قبلا زایمان داشته اند ، میزان بیشتری از افزایش وزن زمان حاملگی خود را حفظ خواهند کرد. رشد جنین از اولین مراحل تکامل بستگی به مواد غذایی دارد که از مادر کسب می شود. غذای مصرفی توسط مادر ابتدا به اشکال ذخیره ای درآمده و سپس به طور مداوم و منظم نیازهای انرژی ، ترمیم بافتی و رشد را برطرف می کند. رژیم غذایی تنظیم شده یکی از مهمترین عواملی است که سلامت آینده مادر و بچه ذا تضمین می کند و با وزن کردن متوالی باید مطمئن شد که مادر اضافه وزن مطلوب را دارد یا نه. هر خانم باردار احتیاجات غذایی خود را باید از همه گروههای مواد غذایی ( لینک به گروههای غذایی ) فراهم کند. در اینجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت می کنیم.
1- نان: خانمهای باردار تقریبا بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم می کنند. البته این نکته قابل توجه است که بین نیاز و رفع احتیاج تفاوت قایل شویم. هر خانم در طول حاملگی، روزانه به 300 کیلو کالری انرژی بیشر نیاز دارد. اگر انرژی به میزان کافی نباشد پروتئین به جای آنکه جهت نقش حیاتی خود در رشد و تکامل ذخیره شود ، به عنوان منبع انرژِی مورد استفاده قرار می گیرد. غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای کربوهیدرات هستند که منبع اولیه انرژی می باشند. حبوبات یک منبع خوب برای پروتئین هستند که بعنوان سازنده بافت های بدن برای مادر و بچه می باشد. در طی 6 ماهه آخر حدود یک کیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره می شود. البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوست و مرغ می باشد. بسیاری از حیوانات غنی از آهن و ویتامین ب هستند. نیاز به آهن در در جریان حاملگی زیاد می شود و از آنجایی که نیاز به آهن در طی 4 ماهه اول بارداری کم است ، در این مدت تجویز آهن اضافی ضرورتی ندارد ولی بعد از این علاوه بر رعایت رژیم غذایی ، قرص آهن نیز مصرف میشود.
2- سبزیجات: سبزیجات می توانند مقدار زیادی از ویتامینها از جمله آ و ث و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند. یکی از مشکلات خانمهای باردار در دوران بارداری یبوست است که با مصرف سبزیها این مشکل فراهم می شود. نیاز به ویتامین ث در دوران حاملگی 70 درصد بیشتر از زمان غیر حاملگی است که یک رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار می دهد. کلم ، حبوبات ، سیب زمینی ، اسفناج و دانه های سبز و گوجه فرنگی غنی از ویتامین ث هستند و به جذب آهن موجود در غذاها کمک می کنند. بدن ما ذخیره ویتامین ث ندارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین به راحتی فراهم می شود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردک ، سیب زمینی ، فلفل سبز و کلم بروکلی سرشار از ویتامین آ هستند که برای رشد و سلامت بدن مادر و جنین لازم است.
3- میوه ها: میوه هایی مثل پرتقال ، گریپ فروت ، نارنگی ، لیمو و انگور منشا بسیار خوبی برای ویتامین ث هستند. هر خانم باردار می تواند در روز چندین بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین هایی مثل آ و ث برآورده کند. بطور مثال آبمیوه یا میوه تازه را با صبحانه یا بین غذا ، میوه تازه یا خشک یا سالاد میوه را بهمراه ناهار و کمپوت میوه را برای دسر و شام مصرف کند.
4- گوشت: پروتئین که یک ماده اصلی برای مادر و نوزادش می باشد به طور مشخص در این گروه وجود دارد. ویتامینی که تنها در این گروه وجود دارد ویتامین ب 12 است. در مادرانی که گیاه خوار هستند ، ذخایر ویتامین ب 12 نوزادان آنها پایین است. این گروه جزو گروههای اصلی غذایی برای مادران باردار به حساب می آید که باید در وعده های غذایی آنها گنجانده شود.
5- شیر و ماست: محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را برآورده می کنند ، بخصوص کلسیم و پروتئین که در این مواد می باشد. در طول حاملگی حدود 30 گرم کلسیم در مادر تجمع می یابد که اکثر آن در اواخر حاملگی در جنین ذخیره می شود. کلسیم ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است. اگر جذب کلسیم مادر کافی نباشد ، جنین از کلسیم استخوانهای مادر استفاده می کند که این باعث می شود مادر در آینده دچار استئوپروز یا پوکی استخوان ( لینک به این مطلب ) شود. هر خانم باردار باید باید سعی کند که در روز حداقل یک لیوان شیر ( لینک به شیر ) مصرف کند. اگر مادری از مزه شیر راضی نیست ، باید آن را با اضافه کردن موادی مانند کاکائو و امثال آن برای خود قابل قبول سازد یا با اضافه کردن آن در سوپ یا پنیر رنده شده یا سالاد و یا هر طریقی دیگر آن را مصرف کند. البته این شامل آن دسته از افراد که مشکل گوارش داشته قادر به تحمل شیر نیستند نمی باشد که در این صورت به جای آن می توانند معادل آن یک فنجان ماست یا پنیر استفاده کنند.

جاذبه های گردشگری شهرستان ماکو

در شهرستان ماکو صنعت گردشگری ، با وجود موقعیت مناسب جغرافیایی و وجود مواهب طبیعی ، فرهنگی ، هنری ، تاریخی و مذهبی به علاوه داشتن انواع جاذبه های قابل عرضه به بازار گردشگری ، به هیچ وجه جایگاه واقعی خویش را نیافته است و درآمد شهر ما از این بابت بسیار ناچیز است. بطوریکه در سال جاری از 55 میلیون مسافری که به مسافرتهای نوروزی رفتند بر اساس آمارهای موجود سهم آذربایجان غربی 18 هزار مسافر بوده که تقریبا 32 صدم درصد میباشد که البته سهم ماکو در این میان نزدیک به صفر است. در حالیکه با توجه به توان توریستی بالقوه و بالفعلی که در این شهرستان وجود دارد ، میتوان این رقم را با اندکی تلاش به 2 الی 3 درصد افزایش داد که در اینصورت باعث رونق اقتصادی شهر خواهد شد. بدیهی است جذب گردشگر مستلزم داشتن تاسیسات اقامتی و پذیرایی مناسب نیز هست که امید است با همت مسئولین نواقص موجود رفع گردد. خوشبختانه اخیرا در روستای زیبا و ییلاقی باغچه جوق مجموعه ای از تاسیسات پذیرایی مناسب توسط یکی از مهندسین خوش ذوق شهرمان ایجاد شده که درحد توان امکانات لازم را با شرایط مطلوب در اختیار گردشگران میتواند قرار دهد و اما جاذبه های گردشگری شهرستان ماکو را میتوان به سه بخش تقسیم کرد: 1- جاذبه ها و چشم اندازهای طبیعی: وجود کوههای سر به فلک کشیده ، دور نمای زیبا و جذاب آغری ، دره مصفا و سرسبز روستای رند معروف به (( سو دره سی )) ، دره باغی قلعه جوق ، منطقه ییلاقی قره خاچ ، سواحل دریاچه های پشت سدهای بارون و شهید جواد قنبری ، بزرگترین کلاهک سنگی جهان در ضلع شمال شهر ماکو ، آبشار دهستان آئاجیق واقع در روستای عرب دیزج ، رودخانه پر آب زنگبار ، روستای زیبای قلعه جوق که در دامنه کوه سبد قرار گرفته و از پایین دست آن رودخانه پر آب و خروشان زنگبار می گذرد ، دیواره سنگی رودخانه زنگبار که گویی دست طبیعت با سنگهای آذرین دیواره ای مستحکم ساخته تا از طغیان و سرکشی آن جلوگیری نماید ، آبهای معدنی موجود در منطقه که مصارف پزشکی دارند مانند: آب معدنی گازدار روستای طهماسب کندی ( روستای ییلاقی ) ، آبهای گرم باشکند ، چالدران و شوط ، رودخانه پر آب و تاریخی و مرزی ارس ، دریاچه پشت سد ارس با پارک جنگلی آن و چشمه های جوشان و خروشان شهر بازرگان که سرچشمه رود قره سو میباشد واقع در پایین دست شهر که از دل سنگهای آذرین می جوشند و زیستگاه پرندگان مهاجر می باشند و ... با وجود این منابع طبیعی و چشم اندازها ، شهر ما می تواند در جذب گردشگر نقش بسیار فعالی را ایفاء کند. 2- جاذبه های تاریخی ، فرهنگی و هنری: وجود کاخ سردار در دامنه کوه چرکین و در داخل باغ مشجر و مصفای یازده هکتاری باغچه جوق ، عمارت کلاه فرنگی ، دخمه سنگی متعلق به اورارتورها واقع در روستای سنگر معروف به (( فرهاد دامی )) ، پل تاریخی بشگوز ، بقایای قلعه معروف به قلعه قبان همراه با سنگ نوشته آن متعلق به عصر شاه عباس صفوی ، در زیر کلاهک سنگی شهر ماکو ، بقایای شهر تاریخی بسطام ، وجود ابزارآلات کارگاه روغن کشی قدیمی در کنار کلیسای طاطائوس ، می تواند باعث جذب توریسم و شکوفایی اقتصادی شهر شود. 3- جاذبه های دینی و مذهبی: مسجد تاریخی حضرت ابوالفضل مشهور به (( گوی مسجد )) واقع در زیر بزرگترین کلاهک سنگی جهان ، وجود اجاق حضرت ابوالفضل در قره ضیاءالدین ، کلیسای طاطائوس واقع در دشت وسیع و حاصلخیز و تاریخی چالدران که شهرت جهانی دارد ، کلیسای ننه مریم در روستای زیبا و ساحلی بارون که مشرف به دریاچه سد می باشد ، از عوامل جذب گردشگر محسوب می شوند. مشکلات و تنگناهای صنعت گردشگری شهرمان ، کمبود امکانات مالی برای توسعه و تجهیزات مورد نیاز در صنعت گردشگری ، عدم امکانات اقامتی و رفاهی و عدم وجود سرویسهای بهداشتی مناسب در شهر بخصوص عدم معرفی امکانات بالقوه و بالفعل گردشگری می باشد که امید است متولیان امر با بر طرف کردن این نواقص و با تهیه بروشورها ، عکس و ... معرفی آن در سطح کشور بتواند در جهت جذب توریسم و شکوفایی اقتصاد شهرمان گامهای موثری بردارند.( رضا ابراهیم نژاد )

اسفناج

اسفناج ، گیاهی علفی، یکساله یا دو ساله، دوپایه و دارای ساقه ای راست، شیاردار و به ارتفاع 30-8 سانتیمتر است. ظاهری عاری از کرک دارد. گلهای آن که در فاصله ماههای خرداد تا شهریور پدید می آید دارای رنگ مایل به سبز است. برگهای آن دارای پهنک مثلث شکل و منتهی به دمبرگ مشخص است. قسمت مورد استفاده اسفناج برگهای آن است.
ترکیبات: اسفناج تازه دارای 93 درصد آب، مواد آلبومینوییدی، مواد چرب، مواد قندی، کلروفیل، لیستین، سکرتین، ید، فسفر، آهن، ارسنیک، املاح پتاسیم و کلسیم است.
خواص دارویی: اسفناج به علت دارا بودن آهن، فسفاتها و کلروفیل برای مبتلایان به کم خونی و همچنین کسانی که به علت حوادث، خون زیاد از آنها دفع شده باشند مفید ظاهر می کند. با مصرف اسفناج سهولت دفع مواد از روده بزرگ به خونی فراهم می گردد. اسفناج به علت دارا بودن سکرتین اثر نیرو دهنده بر روی ترشحات معده، روده و لوزالمعده داشته و ترشحات صفرا را افزایش می دهد و حرکات دودی شکل روده را تقویت می کند و مصرف اسفناج پخته برای سرفه های خشک، آسم، گرفتگی صدا، یبوست، رماتیسم نقرص و کمی ترشحات شیر معمول است و دم کرده آن برای یبوست، شاش بند درد گلو و تب استفاده می شود و چون اسفناج دارای ویتامین است برای جبران این ویتامینها در بدن موثر است.